Ümitler şu sıralar okulda matematikte doğru ve ters orantıları öğreniyorlar. Orantıları çözmek için şöyle bir yöntem kullanıyorlar:
Örneğin, 3 ekmek 10 lira ise 6 ekmek kaç liradır?
3 ekmek : 10 lira (İki tarafı da 3’e bölerek 1 ekmeğin fiyatı bulunur)
1 ekmek : 10/3 lira (İki tarafı da 6 ile çarparak 6 ekmeğin fiyatı bulunur)
6 ekmek : 60/3 = 20 lira
Bu akşam okul öncesi ters orantı çalışmak istedi ve bu yöntemi ters orantı ile denemek istedi. Bir örnek uydur ve çöz dedim. Tabii ki hemen yukarıdaki örneği düşündü. Bu örneğin ters değil doğru orantılı olduğunu söyledim ama Ümit bunu dert etmedi. “Sadece sayılarla teknik deneme yapmak istiyorum” dedi. “Peki” dedim. Çözümü şöyle görünüyordu:
3 ekmek 10 lira ise 6 ekmek kaç liradır?
3 ekmek : 10 lira (Sol tarafı da 3’e bölerek sağ tarafı da 3’le çarparak 1 ekmeğin fiyatı bulunur)
1 ekmek : 30 lira (Sol tarafı 6 ile çarparak, sağ tarafı da 6’ya bölerek 6 ekmeğin fiyatı bulunur)
6 ekmek : 30/6 = 5 lira
İki dakika önce sadece sayılar önemli diyen çocuk bu çok mantıksız diye tutturmaya başladı. Ben de “o zaman ters orantılı bir problem çöz” dedim.
3 duvarcı 1 duvarı 2 günde örüyorsa 6 duvarcı bu duvarı kaç günder örür?
3 duvarcı : 2 gün (Sol tarafı da 3’e bölerek sağ tarafı da 3’le çarparak 1 duvarcının kaç günde ördüğü bulunur)
1 duvarcı : 6 gün (Sol tarafı 6 ile çarparak, sağ tarafı da 6’ya bölerek 6 duvarcının kaç günde ördüğü bulunur)
6 duvarcı : 6/6 = 1 gün
Sonra da Ümit’ten beklediğim tepki geldi: “Hah, bu çok mantıklı işte”.