Tibor Orban bu problemi 1976 yılında hazırlamış.
Görüldüğü gibi siyahın d piyonu eksik, yani eksik olan piyonun d piyonu olma şansı yüksek. Beyazın da sadece beyaz karelerdeki fili eksik.
Problemin ilginç yanlarından biri üç hamlede çözümünün çok kolay olması.
1. e4 e6 2. Fb5 c6 3. Fc6 dc6
Fakat problemde istenen bu değil. Siyahın piyonu beyaz fil tarafından alınmıştır. Bunu bu kadar rahat söylememin nedeni beyazın diğer taşlarının piyonu aldıktan sonra son konumdaki yerlerine dört hamle içinde gelmelerinin imkansız olmasıdır. O zaman ilk sorum şöyle oldu: Fil piyonu nerede aldı?
Önce şu şekilde oyunları taramaya başladım.
1. e4 e6 2. Fc4 d5 3. Fd5 Vd5 4. Af3 Vd8 5. Ag1 c6
1.e4 c6 2.Fb5 e6 3.Fc6 dc6 4.Af3 Vd7 5.Ag1 Vd8
Bu noktada fark ettim ki eğer siyah üç piyon hamlesi yaparsa diğer taşlarının biriyle en az iki hamle yapmalı ki taşları yine başlangıç konumuna gelebilsin. Siyahın c6 ve e6 karelerinde piyonları olduğuna göre en az iki piyon hamlesi yapmış olmalı. O zaman siyahın d piyonu hiç hareket etmemiştir.
Siyahın d piyonu hareket etmemişse d7 karesinde alınmış olması lazım. Fil başka bir piyonu almış olsa d piyonu hareket etmek zorunda olur ve bu da üçüncü bir piyon hamlesi demektir. Burada yeni bir problemle karşılaştım. Siyahın c6 ve e6 karelerindeki piyonları beyaz filin d7 karesine erişmesini oldukça güzel engelliyor. Bu piyonlar olmasa beyaz fil d7 karesine en az üç hamlede ulaşabiliyor (e4, Fb5, Fd7). Diğer yol ise dört hamle gerektiriyor (e4, Fe2, Fg4, Fd7). Dört hamle gereken yolu hemen eledim, çünkü bu durumda siyahın dördüncü hamlede beyaz fili d7 karesinde alması gerekiyor ama son pozisyonda d7 karesi boş, yani bu yol izlenmemiş. Demek ki beyaz fil b5 üzerinden d7 karesine erişmiş olmalı. d7 karesine erişebilmesi için c6 hamlesinin yapılmamış olması gerekiyor ama. Bir diyagramla o pozisyona bakalım.
Siyah burada c6 oynamamış olduğuna göre başka bir taşı oynamış olmalı Örneğin Ve7 yapsın, böylece beyaz d7 piyonunu alabilir ve şah çeker. Siyah vezir de d7 karesinde beyaz fili alır. Sonra siyah bir hamle c piyonuyla yapar ve bir diğer hamleyle veziri geri oynar. Bu arada beyaz da bir at ile ileri geri gider. Hamleleri sayalım şimdi.
1. e4 e6 2. Fb5 Ve7 3. Fd7 Vd7 4. Ac3 c6 5. Ab1 Vd8
Yine beş hamle tuttu. Biraz düşününce problemin c6 hamlesini geciktirmek ve beyaz fili d7 karesinde almak olduğunu gördüm. c6 hamlesi ikinci hamlede yapılmazsa (ki yapılmaması gerekiyor) siyah piyon dışı bir hamle yapmak zorunda kalıyor. Ardından oyun sonuna kadar bir c6 hamlesi yapması gerekecek, bir de bir taşla fili d7 karesinde alırsa bu taşı geri götürmesi gerekecek. Yani toplamda iki piyon ve üç de başka figür hamlesi gerekiyor. Buradan çıkardığım sonuç şu oldu. Siyahlar beyaz fili d7 karesinde almamalı.
Şu ana kadar elde ettiğim çıkarımlar:
- Siyah ilk iki hamlede c piyonunu oynayamaz
- Beyaz fil d piyonunu d7 karesinde almalı
- Beyaz fil d7 karesinde alınamaz
O an gözüme problemin püf noktası çarptı. Eğer siyah ikinci hamlede oynadığı figürle beyaz fili bu figürün ilk başta karesinde alabilirse bir taşla iki kuş vurabilirdi. Böylece c6 hamlesini geciktirmek, beyaz fili almak ve geri dönmek üç hamle değil, iki hamle tutabilirdi. O zaman adaylara baktım. Beyaz fil sadece beyaz karelerde gidebildiğinden siyah figürün başlangıçta beyaz karede olan bir figür olması gerekiyor. a8 ve g8 karelerindeki kale ve at olay yerine çok uzak. c8 karesindeki fil ise hareket edemiyor (d7 oynamamalı). Demek ki ikinci hamlede oynayan taş siyah şah olmalı.
Bu şah hamlesi probleme ayrı bir güzellik katıyor, çünkü o ana kadar algılamadığım bir problemi de ortadan kaldırıyor. Eğer başka bir taş (mesela vezir) oynanmış olsa üçüncü hamle sonunda aşağıdaki pozisyon elde edilecek.
Görüldüğü gibi beyaz Fd7 hamlesiyle şah çekiyor, yani ya fil alınmalı (yukarıdaki üçüncü çıkarımıma aykırı) ya da şah kaçmalı (dört hamlede geri dönüş için zaman kalmadı). Bunun yerine Şe7 hamlesi bütün bu sorunları oldukça güzel çözüyor.
1. e4 e6 2. Fb5 Şe7
3. Fd7 c6
4. Fe8 Şe8
Böylece dört hamle sonunda problemde istenen pozisyona kurallara uygun hamlelerle ulaşmış oldum.