Işığın suda kırınımı

   Çocuklar şu sıralar okulda ışığın kırınımını filan öğreniyorlar ve çalışırken hep aynı soruları soruyorlar. Işığın bir sonraki ortama giriş açısını nasıl hesaplarız? Tabii ki trigonometri bilmedikleri için Snell yasasını anlatamıyorum. Ben de bu eksikliği kapatıp biraz daha ele gelir (aslında daha çok görünür) bir gösteri deneyi yapmaya karar verdim.

Deney için aşağıdaki araçları kullandım:

Su tankı (doluyken tiramisulu dondurma kutusuydu)

Küçük bir lazer gösterici (kırmızı)

Lazer göstericiyi sabit tutabilmek için masamda bulduğum bir düzenek

Su tankında ışığın kayması daha kolay görülsün diye bir cetvel yardımıyla basit bir skala işaretledim. Sonra tank boşken lazer 3 cm işaretine gelecek şekilde düzeneği ayarladım. Sonra kaba su ekledikçe ışığın tankın dibinde ulaştığı noktanın eski noktadan ne yönde uzaklaştığını gözlemledik. Ayrıca ışığın su yüzünde hem kırıldığını hem de yansıdığını da gördük. Aşağıda deneyden bazı fotoğraflar görebilirsiniz.

Tank boşken ışının düştüğü nokta
Bir miktar su ve ışık geriye doğru kırılmış
Biraz daha fazla su, biraz daha fazla kayma
Neredeyse tamamen su dolu ve ışık daha da geriye kaymış.
Işığın bir kısmı kırılırken, bir kısmı da su üzerinden yansıyıp kağıda düşüyor

 

 

 

Döndürmeler ve ayna simetrileri

Ümit’in son ödevi verilen şekillerin döndürme ve ayna yansımaları sonucunda nasıl gözükecekleri üzerineydi. Örneğin sol sütunlarda F şekilleri belirtildiği gibi dönüştürülmüşse, aynı dönüşüme uğrayan L şekilleri nasıl görünecektir?

ödev sorusu
ödev sorusu

Ümit’in sinir krizlerinden bu soruyu kafasından yapamadığını anlamıştım. Sorun değil, ben de bu tür üç boyutlu sorularda zorlanırım. O zaman kolay bir yöntem bulmak gerekecekti. Ümit’e kağıttan F ve L şekilleri kesmesini söyledim. Ondan sonra bu iki şekli başlangıçtaki şekiller gibi üst üste koymasını söyledim. Ardından bu kağıtları birbirinden ayırmadan F şekli soruda istenen şekle gelene kadar döndürmesini söyledim. F şekli istenen şekle geldiğinde L de aranan şekle gelecektir, çünkü ikisi de aynı dönüşümlerden geçmiş olacak.

Bu gösterdiğim yöntemin mantığını anladığından pek emin değilim ama R şekli için verilmiş ödevi de hatasız çözdü.