Retrograde (Çözüm)

Werner Keym, 1979

Bu pozisyonda son hamleyi atıyoruz. Siyah piyonların hepsi tahtada ve h7 piyonu g6 karesinde bir beyaz taş almış.

İlk önce beyaz şahın f7 karesine nasıl gitmiş olduğuna bakalım. Eğer b6 piyonunu geri alırsak ilk problemle karşılaşıyoruz.

Beyaz şah bu piyon duvarını aşıp f7 karesine ulaşamaz. Eğer siyah piyon h7 karesinde olsaydı da durum değişmezdi. Şah e6 karesine kurallara uygun hamlelerle ulaşamaz. Aynı şekilde piyon h7 karesindeyken g6 karesine de gidemez ve piyonlar bu şekildeyken de h6 karesine gidemediğinden g8 karesine de ulaşılamaz. Demek ki beyaz şah a6-b7 yolundan sekizinci yataya gitmiş ve e8 karesi üzerinden f7 karesine gelmiş.

Ayrıca b6 hamlesinin önceden oynanmış olması problemdeki pozisyonda son hamlenin beyaz tarafından yapılmış olduğunu gösterir. Siyahın son hamlesi Ae8 de olamaz, çünkü d6 karesindeki at şah çekiyor olurdu. Bu da bizi bir sonraki sorumuza getiriyor:

Siyah at e8 karesine nasıl gelmiş?

Kendi piyonları yüzünden atın d8 karesine erişebileceği tek kare d6 ama bu kare hem e8 hem de f7 karesini tehdit ettiğinden beyaz şahın f7 karesine ulaşması için biraz daha açıklamaya ihtiyacımız olacak gibi. Demek ki siyah at d6 karesine geldiğinde beyaz şah f7de olamaz ve daha da ilginci e8 karesinden geride de olamaz. O zaman ne kadar garip gelse de beyaz şah g8 karesine de gitmiş olmalı. At e8 karesine gidince f7 karesine gelmiş.

Yani buna benzer bir pozisyon ama tabii ki bu kurallara aykırı bir pozisyon. Demek ki siyah şah bu anda h8 karesinden uzaklarda olmalı.

Beyaz şahı f7 karesine getirmenin yolunu bulduk ama şimdi siyah şahı h8 karesine nasıl getireceğiz? Beyaz fil ya siyah şahın geçeceği h7 karesinde olacak ya da o kareyi kontrol edeceğinden siyah şah h8 karesine ulaşamayacak gibi görünüyor. Fili g8-h7 küçük diyagonalinden başka bir yere koymak da işe yaramayacak, çünkü bu sefer fili oraya getirmek için başka bir engel çıkacak: Beyaz şah!

Eğer beyaz fili oraya getiremiyorsak beyaz fil yaratmayı deneyebiliriz, yani h7 karesine erişen beyaz piyon g8 karesinde (h8 karesinde beyaz kareli beyaz fil yaratılamaz) bir siyah taş alırsa bu sorun da çözülebilir. Şimdi o pozisyona bakalım.

Burada g8 karesine bir siyah taş koymaya çalışacağız. Siyah şahı yeniden h8 karesine koyduk çünkü beyaz piyon fil olduktan sonra şah ha7 karesinden geçemeyecekti. g8 karesinde siyah vezir olamaz, çünkü beyaz şah f7 karesindeyken şah çekiliyor olduğundan beyaz başka bir hamle yapmış olamaz. Siyahın atı orada olabilir belki:

Bu mümkün gibi gözüküyor ama g8 atı oraya nasıl gelmiş olabilir? Sadece h6 üzerinden ama o zaman da şah çekmiş olacaktı. Demek ki siyah at da olamaz. O zaman sadece siyah kale kalıyor.

Bu güzel işte. Piyon kaleyi alır ve aradığımız fil istediğimiz yere gelir. Durun ama, burada yeni bir problem çıkıyor.

Bu pozisyonda siyahın hamlesi yok. Beyaz fil de hala g8 karesinde, problemdeki pozisyona ulaşamıyoruz. Keşke siyahın h7 karesine gidebilecek bir taşı olsaydı. O zaman beyaz bir sonraki hamlede o taşı fille alıp problemde verilen pozisyona ulaşabilirdi.

Siyah filin h7 karesine ulaşması mümkün değil. Siyah kale de olamaz, çünkü a8 kalesi kafesinden hıç çıkamadı (piyonlar ve f8 karesindeki fil), diğer kale g8 karesinde piyon tarafından alındı ve bütün siyah piyonlar oyunda olduğundan siyah başka bir kale de yapmış olamaz. h7 karesinde bir at olabilir belki ama o zaman siyahın son hamlesi Ag5-h7 olmalı ki, g5 karesindeyken şah çekiyor olduğundan bu da kurallara aykırı olurdu. Demek ki h7 karesine gidebilecek tek siyah taş vezirdir.

Şimdi bütün bunların başladığı bir pozisyon bulalım ve hamlelerimizi yapalım:

1. Şe8 Şh5
2. Şf7 Ad6
3. Şg8 Ae8
4. Şf7

4. ... Kh8
5. h3  Kg8
6. h4 Şh6
7. h5 Şh7
8. h6 Şh8
9. h7 Vh2

10. hxg8=F Vh7
11. Fxh7

Bir yanıt yazın