Nereden kaynaklanıyor bilmiyorum ama insanlarda her sorunun yazılım hatası olduğu şeklinde bir önyargı oluşumuş durumda. Yazılımcılar arasında bile. İtiraf edeyim, donanım sorunlarını yazılımla çözmeye çalışanların (ya da bunu yapmaya zorlananların), hatta bunu başaranların(?) olduğu bir yerde çalışıyorum. Burada donanımdan kastım, yazılım olmayan her şey. Yani fizik kuralları da dahil. Bir simülasyon içinde yaşadığımızı ileri süren bilim insanlarının savları ispatlanana kadar fiziği de donanım sınıfında düşüneceğim. Belki de bu tür hatalı çözümleri çok tekrarlayınca bir süre sonra aradaki farkı göremiyoruz. Burnumuzun ya da beynimizin otuz saniye içinde iğrenç kokulara alışabilmesi gibi.
Yıllar önce röntgen cihazları projesine başladığımızda makinede testler yapan yazılımcı bir arkadaş test merkezinden telefon edip kullanıcı arabiriminde bir hata olduğunu söylemişti. Nedir diye sorduğumuzda da kullanıcı adını girerken harflerin kendiliğinden silindiğini söyledi. Kahkahalarımızın geçmesinden sonra elemana klavyenin geri silme tuşunun üzerinde kim oturuyorsa onu kaldırmasını söyledik ama yanılmışız. Klavyenin üzerinde sadece bir defter varmış, kaldırınca program birden normal çalışmaya başladı.
Dün de yine aynı eleman başka bir programı kullanırken bir problemle karşılaşınca o programı yapan arkadaşı çağırdı ve durumu anlattı. Sayfadaki listeyi fare ile aşağı doğru kaydırırken sorun yoktu ama yukarı doğru kaydırırken sayfa aynı zamanda sağa da kayıyordu ve listenin solundaki bilgileri göremiyordu. Bu da tabii ki rahatsız ediciydi. Programı yapan arkadaş da refleks olarak kafasını kaşıyarak sorunun nerede olabileceğini düşünmeye başladı. Ben de arkadaşın fareyi nasıl kullandığına bakıyordum ki sorunu gördüm.
“Sorun senin ince motor becerilerinde”
“Nasıl yani?”
“Fareyi nasıl tuttuğuna ve işaret parmağını nasıl hareket ettirdiğine dikkat ettin mi?”
“Her zamanki gibi, işte böyle.”
Bunun üzerine fareyi aldım ve üzerindeki küçük tekerleği sağa ve sola hareket ettirdim. Sayfa da sağa ve sola kaydı. Sonra da anlatmaya başladım.
“Fareyle sayfayı aşağı doğru kaydırırken parmağını sadece aşağı değil aynı zamanda az da olsa sola da hareket ettiriyorsun. Bu da farenin küçük tekerleğini sola doğru hareket ettiriyor. Sayfayı da önceden en sola kaydırdığından sayfa daha fazla sola kayamıyor ve her şey normal gözüküyor. Yukarı kaydırırken de parmağını aynı şekilde hatalı hareket ettiriyorsun. Bu sefer farenin tekeri soldan sağa doğru hareket ediyor ve sayfa sağa doğru kayıyor.”
Problemleri kontrolsüzce yazılımla çözmemiz sanırım bizi çevremize ve hatta kendimize karşı körleştiriyor. Yani yaptığımız bu hata sadece bir yazılım sorununa dönüşmüyor, tekrarladıkça bizi de bozuyor.